22 August 2019

Barcelona anders bekeken (2)

door Toby (Zomer Zonder Vliegen)
Opinie
22 August 2019

Barcelona anders bekeken (2)

door Toby (Zomer Zonder Vliegen)

BARCELONA ANDERS BEKEKEN: TWEEDE BEDRIJF 

Het is net na zonsondergang. Ik geef mij over aan het big city life op de Placa de Espanya - de volmaakte grootstedelijkheid. Negen rijvakken zijn er op het rondpunt. Doorgaans heb ik er helemaal niets mee, maar dit is zo één van die zeldzame plekken waar ik een zekere esthetiek kan ervaren in een eindeloze stroom van auto’s en verkeersdrukte. Ik wandel over de Avinguda Maria Cristina richting het Palau Nacional op Montjuic.

Ik ben al vier dagen in Barcelona. In die luttele tijd heb ik al tientallen kilometers door de stad rondgezworven - in de uren voor en na de conferentie van Stay Grounded waar we met Zomer Zonder Vliegen aan deelnemen. Over de grote boulevards, door de parken en in achterafstraten: nergens was het zoals ik ik het op voorhand verwacht had. De Sagrada Familia, het Parc Guell, de Ramblas, het Sants-treinstation, Les Corts, het Parc de la Ciutadella en de Port Olímpic: toen ik er was, was het er niet vergeven van de toeristen, het stedelijke leven leek er zijn gewone gang te gaan. Geen hordes dronken Britten, geen zootje ongeregelde backpackers, geen opdringerige taxichauffeurs of op de zenuwen werkende straatverkopers. Zelfs met de beste wil van de wereld kon ik me niet voorstellen dat de vrouw op het balkon vlakbij de Sagrada Familia óf een toerist in een airbnb óf een erg kapitaalkrachtige local was. En toeristen, die kopen toch geen auto’s of fietsen? In mijn eigen Gent zijn autogarages al lang verbannen naar de periferie.

Op de monumentale trappen naar het Palau Nacional word ik er dan eindelijk mee geconfronteerd: het massatoerisme. Twee agenten proberen de onophoudelijk mensenstroom op de roltrap naar de voetgangerspassage over de Avengida de Rius i Taulet in goede banen te leiden. Duizenden mensen vergapen zich aan de Font Magica alsof het om het achtste wereldwonder gaat. Overal lichten smartphone-schermpjes op. Wat kan hier nu de bedoeling van zijn? Ik kan er niet aan doen, maar voor mij neigt het naar hysterie en collectieve zinsverbijstering. De Font Magica: ze ziet er prachtig uit, maar is het ook niet maar gewoon een groot uitgevallen fontein waar wat gekleurde lichten uit schijnen? Ik vraag mij af wat al deze mensen nu voelen, waarom worden tientallen of misschien wel honderden selfies per seconde vanop deze plek naar de instagram-servers gestuurd? Is het ontroering? Verwondering? Is het ontzag voor het menselijk vernuft? Een plots opwellend historisch besef? Ik mag het hopen, maar ik betwijfel het eerlijk gezegd.

Ik klim de trappen verder omhoog, met iedere trede vermindert de mensenmassa. Boven is het best rustig. Ik geniet van het fantastische uitzicht op Barcelona, helemaal tot aan het Serra de Collserola, het grote natuurpark in het noordwesten van de stad waar ik vanochtend nog was. Op de wandelpaden rondom het Palau Nacional lijkt de gekte van de magische fontein ver weg.

Ik had wel al wat gehoord en gelezen over het massatoerisme en hoe dat een stad als Barcelona kapot maakt, maar was het dit dan? Duizenden toeristen rond een fontein: het heeft voor mij iets potsierlijk, maar een groot probleem lijkt het me niet. Persoonlijk voel ik mij niet thuis tussen zo'n mensenmassa en ik heb andere ideeën over wat reizen misschien zou kunnen betekenen. Al die flikkerende smartphoneschermpjes, al dat nodeloze gedoe: het staat echte emotie in de weg. Ik haak af, maar verder heb ik eigenlijk niet te oordelen. Iedereen vindt vervulling in andere ervaringen of emoties. Ik moet niet bepalen wat iemand anders moet denken of voelen bij de aanblik van een fontein.

En toch, ik blijf verward achter. Heb ik niet goed genoeg gekeken, ben ik nog niet lang genoeg in de stad of was ik op de verkeerde plaatsen? Of heb ik wel genoeg gekeken maar te weinig gepraat? De problemen verbonden aan het massatoerisme zijn veel minder zichtbaar dan ik gedacht had, maar daarom niet minder reëel. Als zelfverklaarde bewuste reiziger kan het me enkel bescheiden maken. Mijn indrukken - niet alleen van Barcelona, maar ook van al die andere steden en plekken overal in Europa, zijn wat ze zijn. Niet goed of niet fout, maar wat zijn ze écht waard, hoe betrouwbaar zijn ze? Blijft de werkelijkheid voor een bezoeker als ik niet gewoon altijd voor een stukje ongrijpbaar? De kwalijke gevolgen van het massatoerisme in Barcelona: ik had er voorkennis over maar ze bleven zo goed als onzichtbaar. Hoe kan ik dan op bewustzijn hopen van diegenen voor wie een goedkoop vliegtuigticket onweerstaanbaar is?

Over de impact van het massatoerisme meer in deel drie van Barcelona, anders bekeken - binnenkort op onze blog. Deel één vind je hier.