05 May 2019

CEO van Brussels Airport aan het woord: de kanttekening

door Zomer Zonder Vliegen
Opinie
05 May 2019

CEO van Brussels Airport aan het woord: de kanttekening

door Zomer Zonder Vliegen

Zeer lezenswaardig interview in de weekendkrant van De Standaard met de CEO van Brussels Airport Company. Zomer Zonder Vliegen las het kritisch, vat samen en reageert. De vragen zijn pertinent, de antwoorden van Arnaud Feist alles welbeschouwd redelijk en begrijpelijk, maar onvoldoende (foto: De Standaard).

Ja, elke economische activiteit heeft impact op het milieu. Ja, Brussels Airport geeft werk aan tienduizenden mensen. En ja, het deugt niet dat luchthavens soms zwaar gesubsidieerd worden. Tot daar volgen we Feist. Bovendien geeft de topman van de luchthaven grif toe dat CORSIA, het akkoord waarmee de sector de CO2-uitstoot door de luchtvaart vanaf 2021 wil compenseren, niet ver genoeg gaat: ‘Als industrie moeten we meer doen, maar het is een akkoord met heel veel partijen. Europa en Europese maatschappijen kunnen het voortouw nemen.

Arnaud Feist speelt zijn rol, wij de onze. Het siert de CEO van onze nationale luchthaven dat hij erkent niet op alles een antwoord te weten. Toch kunnen we het enkel jammer vinden dat er weinig verfrissende ideeën naar voor komen in zijn betoog. Mensen willen nu éénmaal reizen en zullen dat blijven doen, en daarmee is de kous af. Feist vindt het ondemocratisch dat armere mensen niet meer zullen kunnen vliegen door een vliegtaks van 50 of 100 euro. Hij vergeet dat vliegen fundamenteel ondemocratisch en onrechtvaardig is. Onze levensstijl – inclusief vliegreizen – gebruikt veel te veel planeet om democratisch genoemd te kunnen worden.

Feist pleit voor een verbod op korteafstandsvluchten naar Londen of Parijs. Wat hij zedig verzwijgt is dat de vrijgekomen luchthavencapaciteit snel zal ingenomen worden door vluchten op verdere bestemmingen. Nada klimaatwinst, het is enkel de luchtvaartsector zelf die haar winst telt.

De luchthavenbaas zegt dat hij de kritiek van de klimaatbetogers – wij dus – begrijpt maar hij voegt eraan toe dat we the bigger picture uit het oog verliezen: ‘Ik zie andere sectoren die veel meer impact hebben op het klimaat’. Over dat laatste willen we het even niet hebben, maar over het eerste kaatsen we de bal terug. We verliezen allesbehalve het grotere plaatje uit het oog, integendeel.

Vliegreizen zijn wegwerpproducten geworden. We vliegen enkel omdat het kan, en omdat het een behoefte inwilligt die ons door de markt en bijhorende culturele opvattingen over vrijheid, onafhankelijkheid en een hypermobiele levensstijl worden opgedrongen. Zomer Zonder Vliegen plaatst kanttekeningen bij die opvattingen en wil mensen uitdagen andere manieren van reizen te herontdekken, om bewuster te reizen, trager, en ja, soms minder ver.  

Onze collectieve vliegverslaving maakt onlosmakelijk deel uit van een ruimer consumptiepatroon dat niet langer houdbaar is, enkel alleen ten gunste van een eindeloze economische groei maar ten koste van de planeet en een groot deel van haar bewoners. De weg terug wordt steeds moeilijker. In het beste geval zorgen vliegreizen voor een meer verbonden wereld, maar vaak zijn ze niet meer dan een uitwas geworden van de consumptiemaatschappij en ze zijn er minstens een symbool van. Dát is het grotere plaatje, dát is waar het echt over gaat.

 

Fact Check: vertienvoudigen 125 wagens de CO2-impact?


  • Feist: ‘Vliegtuigen zijn een vorm van openbaar vervoer. Vervang één vliegtuig naar Frankfurt door 125 wagens en de CO2-impact vertienvoudigt.’ We kunnen moeilijk geloven dat de luchthavenbaas dát gezegd heeft. De gemiddelde CO2-uitstoot per reizigerskilometer voor vluchten minder dan 700 kilometer bedraagt ongeveer 130 gram – maar dat is dan zonder rekening te houden met de radiative forcing – een bijkomende klimaatimpact doordat de CO2-uitstoot op grote hoogte gebeurt (emissiekengetallen vind je onder andere in dit rapport van CE Delft, opgemaakt in opdracht van de Nederlandse overheid).  Als je zonder medepassagiers met de auto reist, is je gemiddelde uitstoot per kilometer van dezelfde grootteorde. Indien die 125 vliegtuigpassagiers elk afzonderlijk de auto nemen in plaats van het vliegtuig, blijft de de totale CO2-uitstoot in het slechtste geval gelijk. Van een vertienvoudiging is hoegenaamd geen sprake.


  • Tot slot: vliegen is géén openbaar vervoer. In minder dicht bevolkte landen of regio’s kan het een voorziening zijn die door de overheid ondersteund wordt ten behoeve van de basisbereikbaarheid van de lokale bevolking, maar dat is zeker in Europa niet aan de orde. Luchtvaart behoort wel tot het collectief vervoer.


  • Hoewel openbaar vervoer (met de grote drie: trein-tram-bus) doorgaans minder milieubelasting oplevert is dat niet persé omdat het openbaar is – dat wil zeggen sterk door de overheid gereguleerd en/of gefinancierd, maar omdat het collectief is en van efficiënte vervoermiddelen gebruik maakt. Zo wordt internationale busdiensten zoals Flixbus door de meeste verkeersdeskundigen niet als openbaar vervoer beschouwd.  Openbaar vervoer kan dus een verwarrende term zijn en is in de context van de luchtvaart best te mijden – het wekt valselijk het vermoeden van klimaatduurzaamheid