21 July 2020

De keuzes van de kunstenaar

door Zomer Zonder Vliegen
Nieuws & Info
21 July 2020

De keuzes van de kunstenaar

door Zomer Zonder Vliegen

Kunstenaar en theatermaker Benjamin Verdonck had het in een dubbelinterview (samen met neuroloog Steven Laureys) voor de weekendbijlage van De Standaard over vanalles, maar wij vonden zeker de passages over zijn engagement om niet meer te vliegen zeer lezenswaardig. Een pionier die navolging verdient - niet altijd wordt in de kunstwereld zo duidelijk stelling ingenomen. De transitie van de geesten wordt een werk van lange adem. De onthulling van een kunstwerk van een collega van Verdonck - vandaag in de vertrekhal van de luchthaven van Zaventem - herinnert ons daar nog eens fijntjes aan. 

Verdonck vertelde dat hij tweeënhalf jaar geleden voor de laatste keer op een vliegtuig stapte, maar ook daarvoor al probeerde hij de vliegverleiding zoveel mogelijk te verstaan. Sindsdien houdt hij zich consequent aan zijn keuze om niet meer te vliegen, maar van ethische smetvrees - de angst om niet tot op de graad zuiver te zijn in zijn ecologisch handelen - heeft hij geen last: ‘Dat hoeft ook niet. Het gaat erom dat je iets probeert te bewegen dat verder reikt dan je eigen handelen’.

Hij vervolgt in het interview: ‘Mijn ecologisch bewustzijn botst dan misschien wel met mijn artistieke ambities, alhoewel: wat win je door met je voorstelling vijf dagen in Tokio te spelen, behalve een beetje symbolisch kapitaal? Door niet te vliegen wil ik het systeem in vraag stellen waarin theater al dan niet tegen zijn zin is terechtgekomen. Wil ik nog meedraaien in een logica waarin je met je werk overal moet kunnen zijn, op elk moment?’

Verder lazen we dat Verdonck vorig jaar een uitnodiging kreeg om een voorstelling te gaan spelen in de Wit-Russische hoofdstad Minsk - tweeduizend kilometer met de auto vanuit Brussel. Hij wou ­alleen toezeggen als hij onderweg nog drie keer kon spelen, om de verre verplaatsing te verantwoorden. ‘Ik heb enkele programmatoren aangeschreven met de vraag of ze me wilden boeken. Er was interesse, maar ze zitten allemaal gevangen in een stramien waarin je alles een jaar op voorhand moet vastleggen. Het is dus niet gelukt, maar doordat ze dit systeem in vraag hebben moeten stellen, zijn we weer een stap verder.’

Of Verdonck’s collega, beeldend kunstenaar Rinus Van de Velde of zijn opdrachtgever het systeem in vraag stellen, daarover zijn we een beetje in dubio. Vandaag wordt in de inkomhal van de luchthaven een kunstwerk van Van de Velde onthuld (het hangt er eigenlijk al een paar dagen, maar goed) in het kader van het artistiek project ‘Art Reconnects Belgium’. Het kunstwerk, getiteld ‘Bringing people together’ gaat over een innerlijke reis en moet tot nadenken stemmen in coronatijden - over onze manier van reizen en hoe we dat in de toekomst kunnen aanpakken, aldus de kunstenaar. 

Het project is er gekomen naar aanleiding van de nationale feestdag op verzoek van koning Filip, die opdracht gaf aan Bozar om vier kunstenaars nieuw werk te laten maken voor in de publieke ruimte of in een openbaar gebouw. Drie van de vier kunstwerken zijn voor iedereen te bezichtigen aan gevels in Antwerpen, Brussel en Charleroi. Het vierde kunstwerk is er iets meer exclusief enkel voor de reizigers in de luchthaven van Zaventem. 

We zijn eerlijk gezegd benieuwd hoe die laatste keuze gemaakt is. De vragen die de kunstenaar wil oproepen met zijn werk houden natuurlijk steek en zijn ideeën over hoe je ook kan reizen door naar de verhalen van anderen te luisteren nog veel meer, maar mogen we de locatie van het kunstwerk niet een klein beetje ongelukkig vinden? Het klopt gewoon niet. Brussels Airport kan elke positieve media-aandacht goed gebruiken. Liet Bozar zich niet iets te gemakkelijk voor de kar spannen van onze luchthaven? Of zoeken we nu spijkers op laag water en zou het net van te grote ethische smetvrees getuigen om elke samenwerking met de luchtvaartindustrie sowieso not done vinden? 

foto boven: lectrr.be, foto onder: RingTV