Ze vallen met de regelmaat van de klok in onze zzv-mailbox, we zien ze passeren in krantencolumns en ze worden gretig gedeeld op facebook: de horrorverhalen over het boeken van internationale treintickets. Zomer Zonder Vliegen bekijkt de horror met een andere bril en pleit voor nuance.

Hele epistels zijn het soms, waarin met veel beeldspraak uitgelegd wordt hoe moeilijk het wel niet is om een treinticket te boeken naar pakweg La Coruna of Boedapest. De man kijkt me aan alsof ik zonet een raketwetenschaps-dilemma in een varkenskwekerij lanceerde, schreef iemand over haar boekingsperikelen bij een loketbediende in een Belgisch station. Ook mobiliteitsexpert Kris Peeters – de andere – doet zijn duit in het zakje in De Standaard dit weekend. Uren hebben we het internet afgestruind om uit te vlooien welke treinen vanuit ons lokale stationnetje haalbaar waren, geen te riskante overstaptijden hadden, op een christelijk uur vertrokken, niet midden in de nacht aankwamen en ook nog eens betaalbaar waren.

De bedenkingen die Peeters hierbij maakt zijn helemaal terecht en de vergelijking tussen een stationsloket en een varkenskwekerij is amusant om lezen, maar ik weiger mee te gaan in het absolute kommer-en-kwelverhaal dat het boeken van internationale treintickets zou zijn. Ja, ik heb de afgelopen jaren al vele uren gespendeerd op de websites van onder andere de Poolse, Duitse, Franse of Hongaarse spoorwegen. Maar om nu te zeggen dat ik al eens huilend mijn computer tegen de muur gekeild heb? Dat is overdreven. Ik heb hoogstens mijn computer al eens resoluut dichtgeklapt. Er eens een nachtje over slapen doet ook in deze soms wonderen. Ik prijs me gelukkig, het speuren naar treinlijnen en – stations op google maps en het boeken van tickets maakt voor mij integraal deel uit van het reisavontuur.

Afgelopen november fietste ik met drie kompanen naar de klimaattop in Katowice. De hele route uitstippelen en het zoeken van overnachtingsplaatsen: het vroeg vele avonden puzzelwerk. Het draaide allemaal prima uit, en dat gaf zowel tijdens als na de reis een geweldig gevoel. Idem voor de treinreis vanuit Polen terug naar huis. Daar heb ik letterlijk wakker van gelegen, maar een trauma heb ik er echt niet aan overgehouden. Om na zeven overstappen – mét vier fietsen – op de exact voorziene tijd in Gent-Sint-Pieters te staan: het is bijna kicken. Eat this, ik was de spoorwegmaatschappijen en hun slechte boekingssystemen te slim af geweest, en dat allemaal voor maar goed 100 euro per persoon.

Over een maand trek ik samen met mijn Zomer Zonder Vliegen-kompaan Peter Paul naar Barcelona – we nemen er deel aan de internationale conferentie ‘Degrowth in Aviation‘. Niets horror, het boeken van de tickets was eerlijk gezegd een makkie – de middagbus tot Parijs, de nachttrein tot Toulouse en de ochtendtrein naar Barcelona: voor 89 euro enkele reis lukt het. En in het station van Toulouse Matabiau hebben we ruim de tijd voor koffie en een croissant!

Ja, boekingssystemen en dienstregelingen moeten duidelijker, uniformer en transparanter. Dat zijn ze nu niet, en dat doet veel mensen al op voorhand afhaken. Ja, we mogen lyrische verhalen blijven opdissen over onze ongelijke strijd tegen krakkemikkige ticketingsystemen, onwetende loketbedienden en onmogelijke dienstregelingen. Ja, in facebookposts en krantencolumns moeten we de verantwoordelijken – de spoorwegmaatschappijen en de faciliterende overheden – onophoudelijk tot actie blijven oproepen.

Het punt dat ik wil maken? De vraag is hoe wenselijk een eenzijdig negatief verhaal is. Het doet de reiziger-in-de-straat alvast niet overwegen de trein te nemen voor zijn volgende citytrip. Integendeel, in al die facebookposts en krantenartikels vindt hij het perfecte alibi om vooral niét voor de trein te kiezen. En mogen we dat jammer vinden? Zó erg is het nu ook niet altijd en waarom mag het uitstippelen van een treinreis soms niet een klein beetje moeite kosten? Is een tikkeltje anarchie soms niet gewoon spannend? De luchtvaartsector maakte reizen naar de meest onmogelijke plekken tot iets vanzelfsprekend, we zijn slechts enkele muisklikken verwijderd van de andere kant van de wereld. Maar reizen mag nooit vanzelfsprekend worden, reizen vraagt engagement. Het kan de bedoeling niet zijn geweest, maar toch – tot spijt van wie het benijdt: gecompliceerde treinboekingssystemen en dito dienstregelingen dwingen ons na te denken over onze reis en over de weg die we afleggen naar onze bestemming. Waar willen we écht naar toe?

Moraal van het verhaal: De toon van de boodschap mag soms anders, de boodschap zelf verandert hoegenaamd niet. Het boeken van internationale treinreizen moet eenvoudiger, het internationale treinaanbod perfomanter. Toch is enige nuance bij alle horrorverhalen is op zijn plaats. Met de trein reizen is eerst en vooral gewoon leuk en klimaatvriendelijk, daar kunnen een slapeloze nacht en zeven overstappen niets aan veranderen. Maar laat dat voor de spoorwegmaatschappijen en overheden vooral géén vrijgeleide zijn om niets te veranderen, integendeel! Want inderdaad: een performant boekingssysteem uitdokteren is geen quantumfysica. Het lukte zelfs Michael O’Leary van Ryanair, en dat is zeker géén quantumfysicus!