01 May 2018

Uit onverwachte hoek

door Zomer Zonder Vliegen (Gast)
Opinie
01 May 2018

Uit onverwachte hoek

door Zomer Zonder Vliegen (Gast)

We kregen een mail van Stefaan. Hij vliegt de wereld rond en daar heeft hij het steeds moeilijker mee. Onder collega’s voelt Stefaan zich met zijn groene gedachtegoed eerder een outsider en ook zijn werkgever is vermoedelijk niet echt fan van zijn mening, daarom houden we zijn bijdrage anoniem. Zomer Zonder Vliegen gaat undercover – Stefaan is een fictieve naam – met een opiniestuk recht uit het hart.

Ik ben een piloot en vliegen is mijn passie. Wat als je iets graag doet waarvan je weet dat het je omgeving of jezelf schade toebrengt?

Rokers worden bij elke aankoop van een pakje sigaretten door schrikwekkende beelden herinnerd wat de gevolgen van het roken. Er bestaat een groot aanbod aan middelen om te stoppen, van nicotineklevers tot zelfhulpgroepen. Het zien van dierenleed zet velen ertoe aan vegetariër te worden. Campagnes als dagen zonder vlees zijn ondertussen goed bekend. Vegan- en vegetarische restaurants zijn overal te vinden.

Maar wat met het verbruiken van fossiele brandstoffen? Met de gevolgen van de uitstoot van CO2 worden we in het dagelijks leven op een veel minder directe manier geconfronteerd. Er rust weinig tot geen taboe op fossiele brandstoffen. Bij het boeken van een vliegticket krijg je geen foto’s van stijgende zeespiegels te zien. Bij een tankstation bekijkt niemand je scheef als je met een dikke vervuilende auto komt tanken. Tom Waes die er voor het plezier enkele tonnen brandstof doorjaagt met een Boeing wordt als vermaak gezien zonder veel verdere bedenkingen over de ecologische kant van een dergelijke stunt. We weten dat er iets niet klopt, maar ons geweten lijkt snel gesust wanneer het over CO2-uitstoot gaat.

Ik ben als een longarts die dagelijks met de gevolgen van roken wordt geconfronteerd én toch zelf blijft roken. Ik ben piloot van beroep, ik ben mij bewust van de impact van vliegen, maar toch moet ik toegeven dat ik ook voor privéreizen nog steeds het vliegtuig neem. Dagelijks blaas ik als piloot tonnen brandstof de lucht in en dat begint meer en meer te wringen. Het besef dat we met z’n allen écht niet goed bezig zijn dringt door.

Industrie

Elke dag transporteer ik honderden mensen over (te) verre afstanden naar overal ter wereld. Ik werk in de industrie die toerisme heet – even vervuilend als de goorste chemische of andere industrie – alleen zien we dat zo niet. Wat we zien zijn mooie instagram- en facebookfoto’s en glanzende reisbrochures. Wat we niet zien of waar we snel van wegkijken zijn foto’s van lekkende petroleumleidingen, een stijgende zeespiegel, olierampen in het midden van de oceaan,… De luchtvaartsector zelf beweert met veel aandacht te handelen voor het milieu. Er wordt gretig gepronkt met milieucertificaten en nieuwe zuinige toestellen. Het is grotendeels schone schijn. De luchtvaart is bovenal een industrie, in een vrije markt. Dat wil zeggen: als er kan bespaard worden, dan zal er ook bespaard worden – heel vaak ten koste van het milieu.

Ik ben zelf piloot, ik ben deel van de industrie en heb geen andere keuze dan mee te gaan in een loutere economische kortetermijnlogica. Enkele voorbeelden:

  • Brandstof ‘tankeren‘, met andere woorden extra brandstof tanken op goedkopere luchthavens. Wanneer ik naar een bestemming vlieg waar de brandstof duur is, neem ik extra brandstof mee om zo weinig mogelijk te moeten bijtanken voor de terugvlucht. Het meenemen van deze extra brandstof geeft natuurlijk ook extra verbruik tijdens de vlucht. Ik mag dan nog met een zuinig toestel rondvliegen, als het vol goedkope brandstof zit, brengt dat weinig zoden aan de dijk.
  • Vliegen aan hoge snelheid: Hoe meer vluchten een vliegtuig uitvoert, des te groter de omzet van de luchtvaartmaatschappij. Wanneer de brandstofprijs laag is, word ik gevraagd sneller te vliegen. De kost voor het extra verbruik dat hiermee gepaard gaat wordt toch gecompenseerd door de lage brandstofprijs. Geen vuiltje aan de lucht, niet? Bij vertragingen hebben passagiers recht op een financiële compensatie. Ik heb al vluchten gedaan waarbij me gevraagd werd net onder de maximumsnelheid te vliegen om de vertraging goed te maken. Dit betekent opnieuw: een groter verbruik, maar financieel voordeliger voor mijn werkgever – alweer ten koste van het milieu.

Ik ben piloot geworden vanuit een passie voor vliegen en geloof me, dat is het nog steeds. En toch, zelfs ik vind het gemak waarmee we vandaag het vliegtuig nemen, ronduit waanzinnig. De luchtvaartsector boomt, meer is beter is het devies van de hele industrie.

Cultuur

Because I can, antwoordde een Amerikaan mij onlangs toen ik hem vroeg waarom hij met een wapen in z’n auto rondrijdt. Ach, die domme Amerikanen en hun idiote wapenlobby, dacht ik zelfgenoegzaam bij mezelf. Het recht op wapendracht is diepgeworteld in de Amerikaanse cultuur en juist daarom is het zo moeilijk aan dat recht te raken, hoewel het meer dan ooit in vraag gesteld wordt.

Maar toch, als ik er verder over nadenk, besef ik dat er niet zoveel verschil is tussen vrije wapendracht en onze vliegverslaving. Waarom consumeren we vliegreizen zoals we het nu doen? Omdat het kan. De zoektocht naar goedkope vliegtuigtickets en daarna de wereld rondreizen: het lijkt wel deel van onze westerse cultuur te zijn geworden. Vakantiefoto’s kunnen niet extreem of exotisch genoeg zijn.

De milieukost van vliegen is onnoemelijk veel hoger dan de prijzen die we voor onze tickets betalen. Het lijkt een controversiële gedachte, maar stel dat we effectief een maximum zetten op de globale toelaatbare CO2-uitstoot van vliegtuigen, dat we de hoeveelheid totaal beschikbare tickets of vluchten afhankelijk maken van wat onze aarde en ons klimaat aankan. Hoe zou reizen er dan gaan uitzien?

Ik wil nog lang piloot blijven. Het kan ironisch lijken, maar misschien is dat op dit moment wel dé manier waarop ik mijn steentje kan bijdragen aan het verlagen van de milieuimpact van vliegverkeer. Ik sus mij met de gedachte dat ik steeds op een zo zuinig mogelijke manier zal vliegen. Al moet ik toegeven dat ik meestal gewoon doe wat mijn werkgever me vraagt, alles wordt gemonitord en bij te grote rebellie zou ik snel op het matje worden geroepen…

Vliegen is mijn passie, ook ik vlieg nog steeds because I can. En toch, als er morgen voor mij geen job meer is omdat het aantal vluchten gereduceerd wordt tot een verantwoorde hoeveelheid, zou ik dat aanvaarden, onmiddellijk! Ik ben rechtstreeks handlanger van de sector zelf, maar toch wil ik in ieder geval de discussie aanwakkeren over waar het met onze vliegverslaving naar toe moet!

!